Richel

Direct naar:

• Natuur
• Onderzoek
• Beheer
• Toegang

Natuur

Belang

Richel is een belangrijk gebied voor vogels en grijze zeehonden. Vogels komen op deze zandplaat af om te broeden, rusten en eten te zoeken. Daarnaast is het een vluchtplaats voor vogels bij hoogwater: dit wordt ook wel een hoogwatervluchtplaats (hvp) genoemd. De grijze zeehonden komen op Richel om te rusten en te baren.

Vogels

Tijdens hoogwater verblijven er tienduizenden vogels op Richel. In 2015 werden tijdens tellingen de volgende vogelsoorten geteld:

• 45.000 kanoeten (migratievogel)
• 19.000 bonte strandlopers (verdwenen soort uit Nederland)
• 8.070 wulpen (kwetsbare soort in Europa)
• 6.500 rosse grutto’s (migratievogel)
• 4.200 kokmeeuwen
• 1.634 visdieven (kwetsbare soort in Nederland)
• 1.000 scholeksters (kwetsbare soort in Europa)
• 1.000 drieteenstrandlopers (migratievogel)
• 850 zilvermeeuwen

Griend vormt een uitwisselingssysteem met Richel. Bij erg hoog hoogwater vliegen vogels van Griend naar Richel. Griend is ongeschikt om te verblijven, want de vegetatie is erg hoog. Hier kunnen roofvogels zich mogelijk verschuilen. Ze gaan dan liever naar Richel, waar ze meer uitzicht hebben.

Voor trekvogels is het gebied rondom Richel ideaal om te foerageren. Bij laagwater kunnen vogels zelfs twee uur extra lang eten zoeken. Dit is mogelijk omdat er getijdeverlenging optreedt. Op Richel is het twee uur eerder laagwater dan bij de oostelijk gelegen Ballastplaat. Als een vogel van Richel naar de Ballastplaat vliegt, dan kan hij daar twee uur langer eten zoeken. Dit is handig als de voedselbehoefte bij de vogels groot is.

Er zijn een aantal vogelsoorten die op Richel broeden. Koloniebroeders zoals de stormmeeuw, kleine mantelmeeuw, zilvermeeuw en dwergstern broeden op de zandplaat. In 2015 telden vogelwachters de volgende broedgevallen:

• zilvermeeuw (640 broedparen)
• kleine mantelmeeuw (525)
• scholekster (11)
• stormmeeuw (8)

Zeehonden

Voor de grijze zeehond is Richel de meest belangrijke plek in de Waddenzee. Op bepaalde dagen rusten op de noordkant van de zandplaat zo’n 900 zeehonden. En in de winter baart zo’n 80 tot 90 procent van grijze zeehonden hun pups op Richel.

Vegetatie

Richel is grotendeels een onbegroeide zandplaat. Voor 2009 overspoelde het hele gebied bij hoogwater. In 2009 zijn voor het eerst duinen ontstaan. Op deze duintjes groeit biestarwegras en zandraket.  Dit zijn pionierplanten: de eerste planten die op zo’n kale zandvlakte groeien. Zeeraket en biestarwegras kunnen zich daar prima staande houden. Deze planten bevinden zich aan de noordoostkant van de zandplaat. Richel zit in de eerste fase van het ontstaan van een eiland, maar door de continue afslag van duinen en van de zandplaat zelf kan dit nog lang duren.

Onderzoek

Op Richel wordt allerlei onderzoek gedaan naar de vogels en zeehonden die er voorkomen. Het NIOZ brengt elk jaar in juni een wadtoren naar Richel. In deze toren overnachten zowel vogelwachters als onderzoekers. Vanuit deze toren vindt veel onderzoek plaats.

Op Richel zijn drie organisaties en instituten die onderzoek uitvoeren:
Het NIOZ doet samen met de Rijksuniversiteit in Groningen onderzoek naar kanoeten. Ze onderzoeken de aantallen, voedselkeuze en verspreiding van kanoeten rondom Griend. De vogels worden geringd om te kijken naar de vliegroute en hun overleving. Ook nemen ze monsters van het gebied om de voedselvoorraad in kaart te brengen. Daarnaast tellen ze zeehonden (volwassenen en pups).Het NIOZ is een onderzoeksinstituut dat fundamenteel onderzoek doet aan zeeën en oceanen.

Op verzoek van SOVON tellen vogelwachters bij Richel tijdens hoogwater hoeveel vogels op de zandplaat verblijven. Zo worden de aantallen en de verspreiding van watervogels in de gaten gehouden. SOVON is een non-profit organisatie die onderzoek doet naar vogels in Nederland. SOVON coördineert de vogeltellingen in heel Nederland.

IMARES doet onder andere onderzoek naar zeehonden in de Waddenzee. Vanuit een vliegtuig tellen onderzoekers het aantal zeehonden tijdens laagwater. In het geboorteseizoen van de grijze zeehond tellen onderzoekers het aantal zeehondenpups en onderzoeken ze van welke gebieden de vrouwtjes gebruik maken. IMARES is een onderzoeksinstituut dat onderzoek doet naar mariene ecosystemen.

Rijkswaterstaat doet monitoring van de hoogte- en diepteligging.

Beheer

Natuurbeheer

Natuurmonumenten is de natuurbeheerder van Richel. Natuurmonumenten werkt samen met de bemanning van Ms. Asterias en Rijkswaterstaat.  Elk jaar houden vogelwachters van Natuurmonumenten toezicht op Richel. Ze monitoren de vogels en zeehonden en informeren bezoekers over het gebied. Ze verblijven van juni tot eind augustus op de zandplaat.

Ms. Asterias

De bemanning van het schip Ms Asterias speelt een belangrijke rol op de Richel. De Asterias is een van de vier inspectieboten van de Waddenunit, onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken. Het werkveld van de bemanning loopt van halverwege Vlieland tot halverwege Terschelling.

De bemanning houdt zich bezig met de volgende taken:

• toezicht houden op de natuur en visserij;
• plaatsen en weghalen van borden om het verboden gebied aan te geven;
• inventarisatie van de visserij;
• assisteren bij vogeltellingen;
• vervoeren van mensen zoals vogelwachters van en naar Richel;
• onderzoek doen naar schelpdieren in de bodem.

Waterstaatkundig beheer

Rijkswaterstaat is de beheerder van het water en de bodem van de Nederlandse Waddenzee. Zo meet Rijkswaterstaat de ligging van de zandplaat, net zoals de rest van de gebieden in de Waddenzee. Daarnaast wordt de vegetatie regelmatig in kaart gebracht. Met deze informatie worden de ontwikkelingen van Richel in de gaten gehouden.

Over het algemeen houdt Rijkswaterstaat zich met drie functies bezig: waterveiligheid, bereikbaarheid en waterkwaliteit/ecologie, en. Zo voert ze onder andere de volgende taken uit:

• onderhouden van vaargeulen;
• verkeersbegeleiding van de scheepvaart;
• bestrijden van verontreiniging;
• monitoren van bodemhoogte, waterkwaliteit,  waterstanden en golfhoogtes.

Toegang

Geen toegang

Richel is het gehele jaar gesloten voor publiek. De zandplaat is in bescherming genomen omdat het een belangrijk natuurgebied is. Vogels komen er om te rusten, voedsel te zoeken en te broeden. En grijze zeehonden komen er om te rusten en hun jongen te werpen.

Richel is onderdeel van het Natura 2000-gebied en behoort tot het UNESCO Werelderfgoed. Het hele gebied valt onder de Natuurbeschermingswet artikel 20. Aan de randen van de zandplaat – buiten het artikel 20-gebied om – wordt het betreden gedoogd. Dit wordt met borden aangegeven. Het is erg belangrijk dat je je aan de Erecode houdt.

Glimp van Richel opvangen

De zandplaat Richel kun je op verschillende manieren zien:

• Vanaf de veerboot tussen Harlingen en Vlieland kun je het eiland zien. De boot vaart namelijk langs het eiland.
• Vanaf Vlieland kun je het zien liggen. De zandplaat ligt ten zuiden van het eiland.
  Als wadvaarder kun je de zandplaat zien liggen, en buiten het artikel 20 gebied om kun je daar droogliggen.