Klimaatprobleem? Alle Amelanders naar Enschede

Amersfoort aan zee? Het is helemaal niet het schrikbeeld van de toekomst. Heel lang geleden is het ook al eens gebeurd. Salomon Kroonenberg, hoogleraar aan de Technische Universiteit van Delft, ziet de zaken graag in een breed historisch perspectief. In een ironisch getint verhaal hield hij de symposiumgasten van de Waddenacademie in Leeuwarden gisteren voor dat het heel weinig zin heeft om de problematiek van de Waddenzee en de klimaatverandering op de korte termijn te beschouwen.

Er zijn twintig ijstijden geweest, memoreerde Kroonenberg. 120.000 jaar geleden was er een grote vloed. Het zeewater stond 6 meter hoger dan nu: "We maken ons druk over het smelten van de ijskap van Groenland, maar dat is al eens gebeurd. Zonder dat de uitstoot van CO2 er iets mee te maken had." Het water heeft ook al eens 120 meter lager gestaan. "De hele Noordzee lag toen droog." De Waddenzee is nog maar achthonderd jaar oud. Waar waren voor die tijd alle zeehonden? Kroonenberg: "Op Torremolinos. We hebben twintig ijstijden gehad. De zeehonden zijn dus twintig keer heen en weer gezwommen tussen ons land en Torremolinos."

Sinds de laatste ijstijd is de zeespiegel 50 meter gestegen, 1 tot 4 meter per eeuw. "Nu vastgesteld kan worden dat de wereld onderweg is naar een volgende ijstijd, weten we dat de natuur alles al eens heeft meegemaakt", stelt de Delftse hoogleraar. "Als we nu over de zeespiegelstijging praten, hebben we het slechts over een momentopname." Kroonenberg wil er maar mee zeggen dat de natuurlijke dynamiek op lange termijn veel groter is dan wetenschappers en beleidsmakers zich vaak realiseren. Ook het handelen van mensen verandert voortdurend.

"Wie zegt dat wij hetzelfde blijven doen dan dat wij nu nodig vinden? Wie zegt dat wij hetzelfde blijven denken? Dat is nog nooit zo geweest." Met al deze wijsheden als basis pleit Kroonenberg voor een veel natuurlijker aanpak van de Waddenzee. "Het principe is: beweeg veel meer mee met de natuur. Anders blijf je tuinieren." Dat laatste is wat er nu gebeurt: "We willen dat het er zus of zo uitziet en daar beheren wij naar."

Als de uitersten van klimaatmodellen kloppen en het zeewater werkelijk meters hoger komt te staan, dan is er vooraf nog wel tijd. Misschien moet het verder gaan dan alleen maar het verder versterken van de kustverdediging, zo zegt Kroonenberg. Daar kan ons land zich op voorbereiden. "Opdat iedereen op Ameland weet dat hij straks naar Enschede moet verhuizen." Dat is een manier waarop Nederland met het klimaatprobleem en de toekomst van de Waddenzee moet omgaan, volgens de Delftse hoogleraar. "Meebewegen met de natuur, al zal dat voor de economie vervelend zijn."

Lees meer over het symposium van de Waddenacademie