Forse afname bruinvis voor Nederlandse kust
TEXEL - Het aantal bruinvissen dat voor de Nederlandse kust zwemt, is dit voorjaar plots fors afgenomen. Van 1 januari tot 1 juni zijn 876 bruinvissen gesignaleerd. Dat waren er vorig jaar in dezelfde periode 2912.
De afname duidt vermoedelijk op een voedseltekort. De afgelopen jaren nam het aantal gesignaleerde bruinvissen in de Nederlandse kustwateren juist drastisch toe: van 7 in 1984, 450 in 2002 tot 3991 vorig jaar. Door een ecologisch drama in de noordelijke Noordzee zwommen de dieren massaal naar het zuiden.
,,Dat was krankzinnig. Die sterke toename zet dit jaar niet door. Ze hebben ons de rug toegekeerd'', aldus Kees Camphuysen van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Ook zijn er minder dode dieren gestrand dan vorig jaar. ,,Het kan een tijdelijke inzinking zijn'', zegt Camphuysen. ,,Maar het is interessant om te weten dat de bruinvissen langs de kust in het vroege voorjaar ineens snel minder talrijk werden terwijl tegelijk ook de visetende zeevogels snel in aantal terugliepen. Er is duidelijk iets gaande in zee, maar wat, daar kunnen we voorlopig slechts naar gissen.''
Waar de kleinste tandwalvissen van de Noordzee dit voorjaar zo massaal naar toe gezwommen zijn, is niet duidelijk. ,,Niet naar de noordelijke Noordzee. Ten noorden van de Doggersbank is het nog steeds een wereld van treurnis'', weet Camphuysen.
Omdat de zee daar snel opwarmt, is daar minder plankton en minder vis. De zeevogels hebben te weinig voedsel en broeden amper, blijkt op de Shetland en Orkney eilanden ten noorden van Schotland. ,,De vogels zitten stil op een rots, bewegen niet van de honger. Als dan een zeekoet terugkomt met een visje in zijn snavel, duiken ze er allemaal op af. Ze hebben te weinig voedsel.''
Bruinvissen eten in de Nederlandse kustwateren volgens Camphuysen vooral grondels, kleine visjes die op de zeebodem leven. ,,Daar moet je geweldig veel van eten wil je als bruinvis je buik vol hebben. Blijkbaar konden ze niet genoeg voedsel vinden. Net als de bultrug.''
Die zwom op 12 en 13 mei in het Marsdiep tussen Den Helder en Texel. Een bultrug is een baleinwalvis die leeft in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. Hij fourageerde in mei vlak langs de dijk van Den Helder en langs zandbanken van de kust van Texel.
,,Hij heeft twee dagen het water gefilterd, maar dat was tevergeefs. Er was geen voedsel voor hem.'' Volgens Camphuysen kan de 15 meter lange walvis prima in het relatief ondiepe water leven. ,,Er liggen onmiddellijk mensen met bootjes klaar om hem naar diep water te jagen, maar dat is dom. De bultrug kan hier prima functioneren, hij wist precies wat hij aan het doen was. ''
Niet de ondieptes maar visnetten zijn de grootste bedreiging voor walvisachtigen, ervaart Camphuysen. ,,Niet alleen actieve netten, maar ook de spooknetten die in het water drijven. Het is triest dat zo'n bultrug hier niet veilig kan zwemmen.''
,,Daar heb je hem weer, met de vissers, zeggen ze dan. Maar de gestrande bultruggen zijn meestal verdronken in vissersnetten.'' Om de kop van de bultrug die in 2004 op Vlieland strandde, zat een nylontouw gewikkeld dat door zijn organen had gesneden.