Droge warme april nekt grutto
DEN HAAG - Er zijn dit jaar veel te weinig grutto's geboren om de stand op peil te houden. Doordat er steeds minder jongen bij komen veroudert de populatie. Dat blijkt uit een landelijke telling van de Vogelbescherming en de projectgroep Nederland-Gruttoland.
De droge en warme april- maand dwong boeren om al midden in het broedseizoen van de weidevogels te gaan maaien. Daardoor werden niet alleen veel nesten kapotgemaakt, ook was het voor de kuikens die wél werden geboren, moeilijk voedsel en bescherming te vinden tussen het korte gras. Bovendien was het door de droogte voor paartjes veel moeilijker voedsel te vinden. En dat weerhield veel gruttopaartjes ervan een nest te bouwen, stellen de vogelbeschermers. Vorig jaar vonden ze tijdens een steekproef in tien gebieden nog tweeduizend jonge grutto's. Dit jaar speurden ze twee weekenden lang in de twintig meest bezochte gruttoverzamelplaatsen in het land. Daar troffen ze niet meer dan duizend jongen aan.
De afname wordt niet veroorzaakt door de gevaren die de vogels tijdens hun overwinteringstocht naar Afrika ondervinden. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen bleek dit jaar dat 95 procent na de tocht terugkeert. Ook is de klimaatverandering, met langere droge periodes, voor slechts een beperkt deel schuldig aan de afname. "Een goed gruttojaar komt maar één keer in de tien jaar voor", zegt Gerrit Gerritsen van Nederland-Gruttoland. "Dan is het erg nat, waardoor boeren heel laat kunnen maaien." Zo'n jaar met veel jongen is echter niet genoeg om de stand te herstellen. Tussen 1990 en 2004 nam het aantal gruttopaartjes al met 35 procent af.
De Vogelbescherming vindt de snelle afname van de weidevogels ernstig, omdat de Europese grutto vrijwel alleen in Nederland voorkomt. Met hun lange, spitse snavels zijn ze afhankelijk van zachte klei en veengronden. Over de hele wereld zijn er vijf gruttosoorten, die allemaal in aantal afnemen. En ook door dezelfde oorzaak: boeren oogsten allang niet meer aan het eind van de zomer, maar maanden eerder, waardoor de weidevogels niet meer wekenlang beschermd zijn door het hoge gras. De grutto heeft zich wel íets aangepast. "Hij broedt nu anderhalf tot twee weken vroeger", weet Gerritsen. Maar dat is toch vaak onvoldoende om aan de maaimachine te kunnen ontkomen.
Lauwersmeer
De Vogelbescherming heeft in het Noorden geteld in het Lauwersmeergebied in Groningen en in de Workumerwaard in Zuid-West Friesland. "We kunnen niet zeggen of de gruttostand daar is toe- of afgenomen", zegt Gerrit Gerritsen. "Jonge grutto's struinen nu heel het land door. Die in het Lauwersmeergebied kunnen dus overal vandaan komen."