Archief Landschap en cultureel erfgoed
Hieronder staan de verschillende onderwerpen uit het Archief Landschap.
Samenwerken aan Waddenland
Dijken veranderen van scheidend naar verbindend element
Kamperen in de dobbe, een bezoek brengen aan het nieuwe Museum voor het Waddenland en ’s avonds uitgebreid tafelen met oesters, lamsoor en zeekraal. Dit is een kansrijk toekomstbeeld voor de Nederlandse waddenkust als het aan Atelier Fryslân ligt. De waddenkust toegankelijk, gastvrij en beleefbaar maken, dat is wat het gebied nodig heeft als impuls voor de toekomst.
Atelier Fryslân heeft in opdracht van het RCW (Regiecollege Waddengebied) een inspirerend advies geschreven voor de Nederlandse waddenkust. Op woensdag 11 juli is het advies ‘Waddenland aan Zee’ in de vroege ochtend uitgereikt aan de Gebiedscoalitie Zwarte Haan. In deze coalitie bevinden zich de provincie Fryslân, de gemeente Ferwerderadiel, Wetterskip Fryslân, restaurant De Zwarte Haan, woningcoöperatie Wonen Noordwest Friesland, It Fryske Gea en een zelfstandig ondernemer uit Fryslân.
Volledig persbericht (pdf, 144 Kb)
Advies Waddenland aan zee (pdf, 7 Mb)
Nieuwe Publicatie: “Kansen voor het waddengebied, mogelijkheden met het waddenfonds” (pdf, 12 Mb)
Het landschap en cultureel erfgoed van het waddengebied zijn onderdeel van de identiteit van het waddengebied en waardevolle schatkamers. Ze bieden inspiratie voor ruimtelijke ontwikkelingen en voor recreatieve belevenissen. Het zijn geen statische bezittingen, ze zijn continu in ontwikkeling. Ze vormen de schakels naar het verleden en naar de toekomst en ze verenigen natuur en cultuur.
Het Regiecollege Waddengebied organiseerde onder de titel Samenwerken in Waddenland bijeenkomsten over landschap en cultureel erfgoed om de betrokkenen kennis te laten delen en initiatieven met elkaar te verbinden.
Met deze netwerkbijeenkomsten gaf het RCW uitvoering aan één van de afspraken uit het Beheer& Ontwikkelingsplan Waddengebied. Verslagen van de bijeenkomsten vindt u hieronder.
De bijeenkomsten hebben de deelnemers nieuwe inzichten en impulsen gegeven, direct betrokkenen verbonden, draagvlak voor projecten gegenereerd en wetenschap en praktijk bijeen gebracht. Dwars door alle thema’s heen liepen een aantal rode, of moeten we in dit verband zeggen ‘blauwgroene’ draden, die van belang zijn voor het omzetten van kansen in mogelijkheden. Kansen voor het werelderfgoed Waddenzee, voor recreatie en toerisme en voor het landschap en cultureel erfgoed in het gebied. Maar bovenal kansen voor de bewoners en de bezoekers van het gebied.
De notitie “Kansen voor het waddengebied, mogelijkheden met het waddenfonds” (pdf, 12 Mb) doet verslag van de ‘lessen’ die uit Samen werken aan Waddenland kunnen worden getrokken. Het zijn lessen om op voort te bouwen, omdat ze ingaan op identiteit en beleving van het waddengebied, op hoe landschap, erfgoed en gebiedsidentiteit kunnen worden verknoopt met toeristisch-recreatieve strategieën en hoe een uniek toeristisch product kan worden ontwikkeld dat een werelderfgoed waardig is.
Van de duizenden terpen, wierden, wurten en warften die het gebied ooit rijk was, zijn er nu nog een paar honderd over. Daaraan laat de ontwikkeling van het landschap zich nog lezen. Hoe gaan we met dit landschap in de toekomst om? Landschapsbeheer Groningen en Landschapsbeheer Friesland hebben, ondersteund door de afdelingen archeologie, landschap en cultuur van de provincies Groningen en Fryslân, een projectidee ontwikkeld voor onderzoek, beheer, ontwikkeling en beleving van dit bijzondere landschap. Een projectvoorstel dat zij samen met gemeenten, bewoners, kenniscentra en toeristische bedrijven en organisaties verder vorm willen geven in een programma. Aan de hand van de onderstaande vragen bespraken de deelnemers het projectinitiatief:
• Hoe kunnen onderzoek en herstel enerzijds en draagvlak en beleving anderzijds met elkaar worden verbonden?
• Willen instanties op het gebied van recreatie, toerisme en marketing aanhaken en hoe kan dat?
• Hoe kan betrokkenheid van bewoners en bestuurders worden verkregen?
• Welke concrete samenwerkingsafspraken kunnen worden gemaakt?
• Wat moet er nog gebeuren voor een succesvol voorstel voor het Waddenfonds?
• Op welke wijze willen de gemeenten hierbij betrokken zijn en bijdragen?
Het volledige verslag treft u hier(pdf, 23 Kb) aan. De presentaties van deze dag volgen z.s.m.
De Waddenzee als verbinder van eilanders en kustbewoners
Verslag van de tweede werkbijeenkomst
Aan de hand van presentaties en exposities over " verhalen van de wadden", de verbondenheid van de eilanders met de walvis, onderzoek naar de scheepswrakken , onderwaterarcheologie, verdwenen eilanden en dorpen, restauratie van erfgoed , oude kaarten en over onderzoeksprojecten in trilateraal Waddenzee-verband bespraken de deelnemers aan de werkbijeenkomst hoe het maritiem erfgoed en de verhalen bekend en beleefbaar te maken is.
Een van de kenmerken van het waddengebied is de verbondenheid met de zee en het maritieme verleden. Het onderwerp leeft en er wordt veel onderzoek naar gedaan, door professionele, wetenschappelijke onderzoekers en door enthousiaste en vaak zeer deskundige vrijwilligers. Bovendien zijn er veel initiatieven om over het maritiem verleden aan bewoners en bezoekers te verhalen. Op 11 november kwamen professionals en vrijwilligers op uitnodiging van het RCW bijeen om over dit brede werkveld:
• kennis en ervaringen uit te wisselen;
• elkaar te inspireren;
• gezamenlijke acties te verkennen.
Volledig verslag met samenvatting presentaties (pdf,41 Kb)
Op 26 oktober organiseerde het Regiecollege Waddengebied een bijeenkomst over gebiedsidentiteit en toerisme, in het kader van het project Samen werken aan Waddenland. Doel van de bijeenkomst was om vanuit de verschillende delen van het waddenkustgebied kennis te delen over de ontwikkeling van toerisme op basis van eigen identiteit en om samenwerkingsmogelijkheden te verkennen. Wat vinden de bewoners en ondernemers de essentie van hun regio, hoe is samenwerking van verschillende ondernemers vorm te geven en hoe kun je het verhaal over het cultureel erfgoed van een gebied toegankelijk maken? En hoe kun je mensen van buiten het gebied tot een bezoek verleiden? Deelnemers waren afkomstig van de plattelandsbureaus, toerisme- en marketingorganisaties, erfgoedorganisaties, de drie waddenprovincies en het rijk.
De Waddenzee, de eilanden en de kust hebben een onlosmakelijke relatie met elkaar. Er is ook één gezamenlijke verhaal van het waddengebied, één gedeelde identiteit. Gelijktijdig hebben de verschillende regio’s elk iets eigens te bieden. Kortom: eenheid in verscheidenheid. Deze identiteit van de waddenregio moet de basis zijn voor de marketing. Daarbij moet de werelderfgoedstatus van de Waddenzee worden benut als paraplu voor de marketing van het gebied als geheel. Regio’s kunnen onder die paraplu hun eigen gezicht tonen en het onthaal van de gasten organiseren. Samenwerking tussen regio’s is nuttig en nodig, juist om ieders eigenheid te kunnen presenteren. Daarbij is het van het grootste belang dat alle betrokken overheden eenduidig één gezamenlijke strategie voor de promotie van het waddengebied ondersteunen en dat initiatieven van onderop worden onderkent en bevorderd, om geleidelijk aan te bouwen aan een breed en divers toeristisch aanbod. Ook afstemming met de trilaterale toerismestrategie is daarbij onvermijdelijk.
De presentaties vindt u hieronder, het uitgebreide verslag vindt u hier. (pdf, 28 Kb)
Presentatie Khoji Wesselius over Waddenland van Overvloed en de interpretation analyse Noardwest Fryslân (pdf, 3 Mb)
Presentatie Jan Beekman over het Hoogeland op de Kaart en het Verlangen, een ontdekkingstocht in Groningen (pdf, 2 Mb)
LancewadPlan
Het trilaterale project LancewadpPlan (zie beneden) liep in juni 2007 ten einde. In het kader van de afronding van het project zijn er nu een aantal deelproducten beschikbaar. Het gaat om rapporten en strategieën voor beheer en ontwikkeling van cultuurhistorisch erfgoed en landschap in de Waddenzeeregio:
- Rapport van de afsluitende internationale conferentie, 19 juni 2007 in Wilhelmshaven (pdf, 140 kb, engelstalig)
- Een 'Handbook of Best Practise Examples', voor het plannen en uitvoeren van projecten die erop doelen het cultuurhistorisch erfgoed en landschap in het Waddenzeegebied te bewaren en te ontwikkelen. Het handboek (engelstalig) kunt u downloaden op www.lancewadplan.org/Handboek). Voorbeeldprojecten afkomstig uit de Nederlandse Waddenzeeregio zijn ook beschreven op www.lancewadplan.nl.
- Een gezamenlijke 'Integrale strategie voor ontwikkeling en beheer van landschap en cultureel erfgoed in de Waddenzeeregio' is opgesteld. De (engelstalige) stukken c.q. onderdelen van deze strategie kunt u lezen op www.lancewadplan.org/Strategy).
- Op de internationale website van LancewadPlan is nu een beschrijving van alle deelgebieden van het internationale projectgebied beschikbaar
- Brochure "Baas in eigen dorp" (pdf, 1,0 Mb). Gezamenlijke brochure van LancewadPlan en hogeschool Van Hall Larenstein over "local ownership", het in eigen beheer nemen van de directe leefomgeving door bewoners van een dorp of streek. De brochure is gebaseerd op onderzoek van twee studentes van Van Hall Larenstein en de Wageningen Universiteit. De nadruk ligt op het proces tot het maken van een Dorpsontwikkelingsplan in Den Hoorn op Texel. Meer informatie over het project is te vinden op de LancewadPlan-site. Daar is ook het gehele onderzoeksrapport te downloaden.
Lancewad: Landschap en cultureel erfgoed van de Waddenregio.
Lancewad en Lancewadplan zijn projecten in het kader van de internationale Waddenzeesamenwerking tussen Nederland, Duitsland en Denemarken. Het doel is het bevorderen van actief duurzaam behoud, gebruik en ontwikkeling van de unieke landschappelijke- en cultuurhistorische waarden in de Waddenregio (eilanden, zee en kustzone).
In het eerste project LANCEWAD (1999-2001) stond het inventariseren van het landschap en het culturele erfgoed van de Waddenregio centraal. Het is vooral gekeken naar de individuele elementen zoals terpen en wierden, dijken, kerken etc. Het project is uitgevoerd door een projectgroep, in ieder van de vier regio's van de Waddenregio: Denemarken, Sleeswijk-Holstein, Nedersaksen en Nederland. De internationale afstemming was in handen van het Internationaal Waddensecretariaat (CWSS) in Wilhelmshaven, Duitsland.
Het vervolgproject LANCEWADPLAN (Integrated Landscape and Cultural Heritage Management and Development Plan for the Wadden Sea Region) liep van 2005 tot juni 2007 en werd financieel mogelijk gemaakt door een bijdrage uit Interreg IIIB, het Noordzeeprogramma van de EU. Het project richtte zich op de toepassing van kennis en inzicht bij de inrichting en gebruik van de ruimte. Het was de bedoeling de elementen uit het eerste project in hun onderlinge samenhang en betekenis te presenteren. Een aantal deelgebieden in de Waddenzeeregio werd gekarakteriseerd waarin ook aandacht was voor de sociaal-economische ontwikkelingen in die gebieden.
Meer informatie over het project LancewadPlan kunt u lezen in de folder 'Project LancewadPlan, doorgeven van de erfenis' (pdf, 3,5 Mb)
Project Wierumer Aak
Over een aantal jaren vaart er weer een authentieke Wierumer Aek over de Waddenzee. Een replica van het houten zeilschip waarmee vissers uit Paesens, Moddergat en Wierum eeuwenlang de kost verdienden, en waarvan er velen vergingen tijdens de rampnacht van 5 op 6 maart 1883.
Met dit ambachtelijke 'Batavia-project op kleine schaal' krijgt Lauwersland een bijzondere streekeigen publiekstrekker. Het project Wierumer Aek is een initiatief van Museum 't Fiskershúske in Moddergat. Het project wordt medegefinancierd door de Europese Unie LEADER+.
Meer informatie: