Terug

Oktober 2014

In het verleden verscheen een uitgebreid rapport over het monitoringsonderzoek Proefverkweldering Noard-Fryslan bûtendyks, een evaluatie van het kwelderherstel in de periode 200-2005.

Het betreffende onderzoek naar de ontwikkeling van de zogenaamde proefverkweldering kon daarna stapsgewijs worden voortgezet. Eerst door een subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds en vervolgens door steun van het Waddenfonds kon de ontwikkeling van tien jaar Proefverkweldering op een rij worden gezet. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van It Fryske Gea.

Juni 2012

In het kader van het implementatieproces van de EU-Kaderrichtlijn Water (KRW) is een verkennende studie uitgevoerd naar de mate van afslag van de kwelders in het Nederlandse deel van de Dollard. Naast een beschrijving van de ontwikkeling van de omvang van deze kwelders vanaf ongeveer 1920, wordt in dit rapport voor de periode 1980 – 2009 een gedetailleerde analyse gegeven van de veranderingen in de positie van de kwelderrand van de voormalige landaanwinningskwelders langs de zuidelijke rand van de Dollard; de Punt van Reide in het noorden is buiten beschouwing gebleven.

Het project is uitgevoerd in opdracht van de Dienst Landelijk Gebied regio Noord (DLG) door een samenwerkingsverband van de bureaus PUCCIMAR en Altenburg & Wymenga met een ondersteunende adviesrol van de kennisinstituten Deltares en Imares. DLG trad hierbij op als gedelegeerd opdrachtgever voor de Rijkswaterstaat.

Het volledige Rapport (pdf, 6 Mb)

De samenvatting (pdf, 37 Kb)

De Werkgroep Onderzoek Kwelderwerken (WOK) maakt jaarlijks een Jaarverslag voor de Stuurgroep Kwelderwerken.

Eind 2010 verscheen het rapport  '50 jaar monitoring en beheer van de Friese en Groninger kwelderwerken: 1960-2009' (pdf 4,4 MB) met gegevens over een periode van 50 jaar! Lees ook de bijbehorende Bijlage (pdf 2 Mb).

In 2009 verscheen het rapport  'Monitoring en beheer van de kwelderwerken in Friesland en Groningen 1960-2007'. Dit rapport is vastgesteld door de Stuurgroep Kwelderwerken op 1 december 2009. In 2010 zal een volledig vernieuwde versie verschijnen.

Het rapport Monitoring en beheer van de kwelderwerken in Friesland en Groningen 1960-2007 (pdf-file 5,5 Mb), vastgesteld door de Stuurgroep Kwelderwerken op 6 november 2008, geeft een totaal overzicht van monitoring en beheer van alle kwelders in de Nederlandse Waddenzee. Lees ook de bijbehorende Bijlage (ppt-file 2 Mb)

In het rapport: "Cyclisch beheer Kwelderwerken Friesland" (pdf 3 Mb) is in 2007 een verkenning uitgevoerd waarin voor de Friese kwelderwerken twee cyclysche beheermethodes zijn onderzocht op hun mogelijkheden.

Oudere informatie over kwelderontwikkeling is te vinden in het Archief.

Meer informatie over de historische ontwikkeling van kwelders en de Goede Ecologische Toestand voor kwelders vindt u in onderstaande rapporten:

Salt marsh area changes 1600-1997 (pdf-file 1 Mb) en
Rapport kwelders Kaderrichtlijn Water NL 2006 (pdf-file 3 Mb).

November 2007 - Zowel in nationaal als in trilateraal verband geldt als één van de ecologische doelen voor de Waddenzee een zo groot en natuurlijk mogelijk areaal aan kwelders. Actief ingrijpen om bestaande kwelders in stand te houden dient op een zo natuurlijk mogelijke wijze te geschieden. In de kwelderwerken en zomerpolders langs het vasteland van de Waddenzee is een omslag in beheer ingezet naar duurzamer en minder kunstmatig. Lange termijn monitoring begeleidt deze verandering en dient ook om te zien of de meer natuurlijke wijze van beheer zich verdraagt met de effecten van zeespiegelstijging. De resultaten worden jaarlijks op  www.waddenzee.nl gepubliceerd en dienen als input voor vijfjaarlijkse Quality Status Reports in het kader van de drielanden samenwerking in de Wadddenzee.

Download het rapport Monitoring van kwelders in de Waddenzee Rapport in het kader van het WOT programma Informatievoorziening Natuur i.o. (WOT IN) (pdf 3,6 Mb).

Bron: Alterra, Imares november 2007

In 2007 is het eindrapport verschenen waarin de evaluatie plaats vindt van de proefverkweldering in Noard-Fryslân Bûtendyks. Vijf jaar lang is intensief onderzoek gedaan naar aanslibbing, vegetatieontwikkeling en effect op vogels. De ontwikkeling in het gebied en de effecten op een ruimere omgeving zijn in de rapportage beschreven.

De belangrijkste conclusie uit het monitoringsonderzoek is dat de proefverkweldering nu reeds een succes is. Na vier jaar was nog wel steeds sprake van voortgaande veranderingen in het gebied ten gevolge van de verkweldering. De richting van de veranderingen is echter tot dusver gunstig.

Download het rapport Evaluatie kwelderherstel 2000 - 2005 Noord-Friesland Buitendijks (pdf, 5,2 Mb)

Als overwinteringsgebied voor ganzen en andere trekvogels, als foerageergebied en broedterrein voor talloze steltlopers, waad- en weidevogels, is Friesland Buitendijks van internationale betekenis. De natuurwaarde is al groot, maar er liggen kansen om deze uit te breiden. De zomerpolders, eertijds voor landbouwgebruik in cultuur gebracht, kunnen een nog belangrijker doel voor de natuur dienen. Hiertoe moet in ingepolderde land worden 'ontpolderd', zodat er nieuwe kwelders ontstaan. Bij de ontwikkeling van dit plan heeft It Fryske Gea, de provinciale vereniging voor natuurbescherming in Friesland, zich vooral laten leiden door de wereldwijde milieuproblematiek als zeespiegelrijzing en bodemdaling, die een grote bedreiging voor de vastelandskwelders in Europa vormen. Zonder ingrijpen dreigt deze unieke landschapsvorm te verdwijnen. Het kwelderareaal moet daarom worden uitgebreid. De zomerpolders in het buitendijkse gebied zijn daar bij uitstek geschikt voor.

• Lees meer in de brochure 'Kwelderplan Friesland Buitendijks' (pdf, 2,9 Mb), juni 2001

Als voorbereiding op een groter verkwelderingsproject voert It Fryske Gea in Noard-Fryslân Bûtendyks sinds 2001 een proefverkweldering uit ter grootte van 135 ha. De gevolgen daarvan zijn gedurende een aantal jaren nauwgezet onderzocht (zie evaluatierapport). Van dit evaluatierapport is nu een publieksvriendelijke versie verschenen, in een Nederlandse en een Engelstalige versie:

Nederlandse brochure 'Van polder naar kwelder' (pdf, 1 Mb)
Engelstalige brochure 'From polder to saltmarsh' (pdf, 1 Mb)