Blog: Passen op De Richel

Rijkswaterstaat nam begin dit jaar de beheertaken rondom de Wadwachterspost Richel voor haar rekening. Het drijvende Wadwachtersponton, dat elk jaar versleept wordt naar Richel, dient als extra ogen en oren op de deels afgesloten wadplaat. Rijkswaterstaat wil de natuur op Richel, en op andere wadplaten, beschermen tegen verstoring door middel van voorlichting, gastheerschap en monitoring.

Op deze plek doen de wadwachters met regelmaat verslag via een Blog

Ook is een filmpje beschikbaar op het Youtube kanaal van Rijkswaterstaat.

De zandplaat Richel is volledig overgeleverd aan de elementen. Winden razen over het zand, donkere wolken met bliksem en donder trekken over en de maan trekt de zee met veel kracht weg en brengt het weer terug. Het zeewater is zout, maar de regen zoet en de zon brandt onverbiddelijk op de vlakte. Midden in deze stormachtige chaos zijn er weinig schuilplekken voor dieren. Toch worden alle levensvormen daar niet verslagen door deze dynamiek: ze trotseren het en gedijen er.

Veerkrachtig leven

Als je rondloopt, zie je dat de plaat stikt van het leven. Overal zijn sporen zichtbaar: spaghetti-vormige poephoopjes van wadpieren, waterstraaltjes van schelpdieren en duizenden pootafdrukjes van vogels in alle vormen en maten. Door al deze sporen kom je tot de conclusie dat de dynamiek op het wad ook flink wat voordelen heeft. Het zoute water brengt bijvoorbeeld met vloed veel voedingsstoffen naar de plaat en het zoete regenwater helpt weer bij de ontkieming van sommige zoutminnende planten. De zon warmt het zeewater op en bij een bepaalde temperatuur lozen schelpdieren hun zaad- en eicellen. Alle organismen zijn aangepast aan dit uitdagende milieu. Het resultaat? Een prachtige, levendige plaat midden in de Waddenzee waar dier en plant in hun element zijn.

Wadwachters

De enige veel voorkomende organismen in het Waddengebied die fysiek niet goed aangepast zijn aan dit milieu, zijn de mensen. Onze lichamen hebben immers geen beschermend verenkleed, dikke speklaag of gespecialiseerde klieren die zout kunnen afscheiden. Zonder bescherming zouden we het absoluut niet lang volhouden. Maar toch leven er wekenlang mensen op Richel. Het zijn de wadwachters die verblijven in de wadtoren. Deze toren is een onmisbaar ‘exoskelet’ dat als een soort schild fungeert in vrijwel alle weersomstandigheden. Hij beschermt ons tegen blikseminslag, staat stevig op de grond verankerd en we voelen binnen vrijwel niets van de sterke winden.

Observeren en beschermen

Vanuit deze veilige plek kunnen we de rauwe natuur observeren. En beschermen. We zorgen dat de dieren ruimte en rust krijgen en vertellen over de waarde van de zandplaat en de Waddenzee. Bijvoorbeeld over de vele zeehonden die Richel gebruiken als kraamkamer en als rustplek. En over de gigantische hoeveelheid biomassa in de bodem die van grote waarde is voor de miljoenen vogels die de Waddenzee passeren tijdens hun trektochten. Naast deze activiteiten tellen we vogels en zorgen we dat niemand het verboden gebied inkomt. Op die plek mogen dieren hun gang gaan, zonder invloed van de mens. Als wadwachters hebben we dus ook een rol als toezichthouder. Soms vliegt er een drone voorbij, passeert een vliegtuigje of vaart een schip met veel te luide muziek langs. Op het waarnemingsformulier noteren we dan wat voor verstoring zorgt en zo nodig trekken we aan de bel bij collega’s die in kunnen grijpen. Natuur op Richel komt immers op de eerste plaats en de wadwachters zijn er om daarvoor te waken.

Extra functie

Maar de aanwezigheid van de wadwachters heeft de natuur nog iets extra’s te bieden: drieteenstrandlopers schuilen bij zwaar weer in de stromende regen achter de wadtoren en twee witte kwikstaarten hebben de dakgoot als thuisbasis. Wie weet verschijnen er binnenkort kuikens! Daarnaast verstoppen tientallen strandkrabben zich aan de onderzijde van de toren bij laagwater. Als het water opkomt vertrekken ze weer, op zoek naar voedsel of een paringspartner.

Door de ogen van de wadwachter

Op het moment is het hoogwater en zitten we op een matras naast de reling. Grote sterns passeren krijsend de toren, gekleurde kwallen komen langsdrijven en zo nu en dan verschijnt een hoofd van een grijze of gewone zeehond. Het is zó stil dat je de zeehonden zelfs kunt horen ademen. Het water kabbelt zachtjes en in de verte drijven een paar scheepjes.
Rust, ruimte en prachtige natuur waar de dieren ongestoord hun gang kunnen gaan. Waar vind je dat nog in ons dichtbevolkte land?